Алға ауылдық округі қазалы ауданы
Алға ауылдық округі қазалы ауданы – Қызылорда облысы, Қазалы ауданының солтүстік-батысында орналасқан әкімшілік-аумақтық құрылым. Бұл округ ауданның әлеуметтік-экономикалық дамуында маңызды рөл атқарады. Оның аумағы Сырдария өзенінің төменгі ағысы мен Арал теңізінің ықпалындағы аймақта жатыр. Сондықтан, округтің табиғи жағдайлары мен шаруашылығы осы географиялық факторлармен тығыз байланысты. Әкімшілік орталығы – Түктібаев ауылы, ол округтің негізгі елді мекені болып саналады.
Тарихы
Алға ауылдық округінің тарихы Кеңес дәуіріндегі ұжымдастыру жылдарынан бастау алады. Алғашқыда 1929 жылы «Арал» колхозы болып құрылған. Кейіннен шаруашылық бірнеше рет қайта құрылып, ірілендірілді. 1976 жылы бұрынғы «Арал» кеңшарынан бөлініп, Алға ауылдық кеңесі болып жеке құрылды. Бұл кезеңде округтің негізгі экономикалық бағыты мал шаруашылығы, әсіресе қаракөл қойын өсіру болды. Қазақстан тәуелсіздік алғаннан кейін, 1990-жылдары ауылдық кеңес қазіргі атауымен ауылдық округ болып қайта құрылды. Бұл өзгерістер аймақтың әлеуметтік және экономикалық өміріне жаңа серпін берді.
Географиялық орналасуы және сипаттамасы
Округ аудан орталығы – Әйтеке би кентінен шамамен 55 шақырым қашықтықта орналасқан. Жер бедері негізінен жазық, құмды және сортаңды топырақ басым. Бұл аймақ Тұран ойпатының бір бөлігі болып табылады. Сондықтан, ландшафт шөлейт және шөлді аймақтарға тән. Округ аумағынан Сырдария өзенінің ескі арналары мен шағын көлдер кездеседі. Бұл су көздері жергілікті флора мен фауна үшін маңызды рөл атқарады. Сонымен қатар, жер асты суларының деңгейі жоғары емес, бұл егіншілікке белгілі бір қиындықтар тудырады.
Қазалы ауданына тән табиғат көрінісі
Алға ауылдық округі қазалы ауданына жататын ауылдар
Алға ауылдық округінің құрамына бір ғана елді мекен – Түктібаев ауылы кіреді. Бұл ауыл округтің әкімшілік, мәдени және экономикалық орталығы болып табылады. Түктібаев ауылының бұрынғы атауы – Арал. 2008 жылы ауылға осы жерден шыққан белгілі мемлекет қайраткері Налқожа Түктібаевтың есімі берілді. Қазіргі таңда ауылда орта мектеп, мәдениет үйі, кітапхана және дәрігерлік амбулатория сияқты әлеуметтік нысандар жұмыс істейді. Ауыл тұрғындарының негізгі кәсібі – мал шаруашылығы және ішінара егіншілік.
Климаты мен гидрологиясы
Округтің климаты тым континенттік. Қысы суық, қары аз, ал жазы ыстық әрі құрғақ болады. Қаңтар айының орташа температурасы -12°C-тан -16°C-қа дейін ауытқиды. Шілдедегі орташа температура +26°C-тан +28°C-қа дейін жетеді. Жылдық жауын-шашын мөлшері өте аз, шамамен 100-150 мм құрайды. Гидрологиялық тұрғыдан округ Сырдария өзені алабына жатады. Өзен суы ауыз су және шаруашылық қажеттіліктері үшін маңызды ресурс болып табылады. Алайда, соңғы жылдары өзен суының азаюы байқалады. Бұл мәселе ауыл шаруашылығына кері әсерін тигізуде.
Экономикадағы және туризмдегі маңызы
Алға ауылдық округі қазалы ауданының экономикасы негізінен ауыл шаруашылығына негізделген. Басты бағыт – мал шаруашылығы. Жергілікті тұрғындар сиыр, қой, ешкі және жылқы өсірумен айналысады. Сонымен қатар, түйе шаруашылығы да жақсы дамыған. Егіншілік саласында негізінен мал азықтық дақылдар егіледі. Суармалы жерлердің аздығына байланысты бидай немесе күріш сияқты дақылдарды өсіру қиын. Округтің туристік әлеуеті әлі толық ашылмаған. Дегенмен, Сырдария өзенінің жағалауында демалыс орындарын ұйымдастыруға немесе экологиялық туризмді дамытуға мүмкіндіктер бар.
Қазіргі экологиялық жағдайы
Округтің экологиялық жағдайына Арал теңізінің тартылуы үлкен әсер етті. Теңіздің кебуі нәтижесінде пайда болған Аралқұм шөлінен көтерілген тұзды шаң ауа мен топырақты ластайды. Бұл жердің құнарлылығын төмендетіп, өсімдіктер дүниесіне зиянын тигізеді. Су тапшылығы мен топырақтың сортаңдануы да өзекті мәселелердің бірі болып қала береді. Қазақстан Республикасының Үкіметі мен халықаралық ұйымдардың қолдауымен жүзеге асырылып жатқан Солтүстік Аралды сақтау жобалары аймақтың экологиясын жақсартуға бағытталған. Бұл шаралар жергілікті тұрғындардың өмір сүру сапасын арттыруға септігін тигізеді.
Қорытындылай келе, Алға ауылдық округі қазалы ауданы – бай тарихы мен өзіндік шаруашылығы бар аймақ. Ол қазіргі экологиялық сын-тегеуріндерге қарамастан, даму әлеуетін сақтап отыр.