Бозкөл ауылдық округі – Қызылорда облысы, Қазалы ауданының солтүстік-шығыс бөлігінде орналасқан әкімшілік-аумақтық құрылым. Округ аумағы Арал теңізінің экологиялық ықпалындағы аймақта жатыр, бұл оның табиғатына, климатына және шаруашылығына тікелей әсер етеді. Әкімшілік орталығы – Бозкөл ауылы, ол округтің әлеуметтік және экономикалық тірегі болып табылады. Бұл өңірдің тарихы мен бүгінгі тынысы Сыр бойының ежелгі мәдениетімен тығыз байланысты.
Тарихы
Бозкөл ауылдық округінің тарихы ХХ ғасырдың 30-жылдарындағы ұжымдастыру кезеңінен бастау алады. Сол уақытта бұл жерде мал шаруашылығымен айналысатын шағын ұжымшарлар (колхоздар) құрылды. «Бозкөл» атауы осы аймақтағы табиғи көлдің атымен байланысты болуы мүмкін. Кеңес дәуірінде округтің негізгі экономикалық бағыты қаракөл қойын өсіру және түйе шаруашылығы болды. 1997 жылы Қазақстанда жүргізілген әкімшілік-аумақтық реформаларға сәйкес, бұрынғы ауылдық кеңес негізінде қазіргі Бозкөл ауылдық округі болып қайта құрылды.
Географиялық орналасуы және сипаттамасы
Округ Қазалы ауданының солтүстік-шығыс бөлігінде орналасқан. Аудан орталығы – Әйтеке би кентінен шамамен 70-80 шақырым қашықтықта жатыр. Жер бедері негізінен жазық, Тұран ойпатының шөлейтті белдеміне кіреді. Топырағы құмды, сұр және сортаңды болып келеді, бұл егіншілік үшін қосымша қиындықтар тудырады. Округ аумағында шағын тұзды көлдер мен Сырдария өзенінің ескі арналары кездеседі. Өсімдіктер дүниесі шөлейтті аймаққа тән: жусан, изен, сексеуіл және басқа да бұталы өсімдіктер басым.
Бозкөл ауылдық округінің табиғи ландшафты
Бозкөл ауылдық округіне жататын ауылдар
Округ құрамына екі елді мекен кіреді.
Бозкөл ауылы – округтің әкімшілік орталығы. Ауылда орта мектеп, клуб, кітапхана және медициналық пункт сияқты негізгі әлеуметтік нысандар бар. Тұрғындардың негізгі кәсібі – мал шаруашылығы.
Қожақазған ауылы – округ құрамындағы екінші елді мекен. Бұл шағын ауылдың тұрғындары да негізінен мал өсірумен айналысады.
Климаты мен гидрологиясы
Бозкөл ауылдық округінің климаты тым континентті. Жазы өте ыстық және құрғақ, шілде айының орташа температурасы +26°C-тан +29°C-қа дейін жетеді. Қысы суық, қары аз, қаңтардағы орташа температура -15°C шамасында болады. Жылдық жауын-шашын мөлшері өте аз, 100-120 мм-ден аспайды. Округтің гидрологиялық желісі нашар дамыған. Негізгі су көздері – жер асты сулары және маусымдық шағын көлдер. Сырдария өзені округ аумағынан алыс орналасқан, бұл сумен қамтамасыз етуде белгілі бір қиындықтар тудырады.
Экономикадағы және туризмдегі маңызы
Округ экономикасының негізгі бағыты – мал шаруашылығы. Жергілікті климат пен табиғи жайылымдар қой, ешкі, жылқы және әсіресе түйе өсіруге өте қолайлы. Түйе сүті (шұбат) мен жүні жергілікті нарықта сұранысқа ие. Егіншілік су тапшылығына байланысты дамымаған. Округтің туристік әлеуеті зерттелмеген. Дегенмен, этнотуризмді, атап айтқанда, көшпелі өмір салтымен танысуға бағытталған турларды ұйымдастыруға мүмкіндік бар.
Қазіргі экологиялық жағдайы
Округтің экологиялық жағдайына Арал теңізінің тартылуы айтарлықтай кері әсерін тигізуде. Теңіздің құрғаған табанынан ұшатын тұзды шаң-тозаң топырақтың құнарсыздануына және жайылымдардың тозуына алып келеді. Су ресурстарының тапшылығы да өзекті мәселе болып табылады. Бұл проблемаларды шешу мақсатында Қазақстан Республикасының Экология және табиғи ресурстар министрлігі тарапынан Арал өңірін сауықтыруға бағытталған түрлі жобалар іске асырылуда.
Қорытындылай келе, Бозкөл ауылдық округі – қатал табиғи жағдайларға бейімделген, мал шаруашылығымен айналысатын, өзіндік тарихы бар Қазалы ауданының маңызды бір бөлігі болып табылады.