Майлыбас ауылдық округі – Қызылорда облысы, Қазалы ауданының оңтүстік-шығыс бөлігінде орналасқан әкімшілік-аумақтық бірлік. Округ аумағынан республикалық маңызы бар «Самара-Шымкент» тас жолы мен «Орынбор-Ташкент» теміржолы өтетіндіктен, ауданның көлік-логистикалық саласында маңызды орын алады. Оның экономикасы негізінен мал шаруашылығы мен теміржол саласына негізделген. Әкімшілік орталығы – Майлыбас ауылы.

Тарихы

Округтің тарихы ХХ ғасырдың басында «Орынбор-Ташкент» теміржолының салынуымен тығыз байланысты. Майлыбас бекеті осы теміржол желісінің маңызды станцияларының бірі ретінде пайда болды. Кеңес дәуірінде, 1929 жылы «Калинин» атындағы ұжымшар (колхоз) құрылып, жергілікті халықтың негізгі кәсібі мал шаруашылығы болды. Ұлы Отан соғысы жылдарында Майлыбас бекеті майданға қажетті жүктерді жөнелтуде стратегиялық рөл атқарды. 1957 жылы ұжымшар негізінде «Майлыбас» кеңшары құрылды. Қазақстан тәуелсіздік алғаннан кейін, 1997 жылғы әкімшілік реформалар барысында кеңшар негізінде қазіргі Майлыбас ауылдық округі құрылып, оның құрамына бірнеше елді мекен енді.

Географиялық орналасуы және сипаттамасы

Округ Қазалы ауданының оңтүстік-шығыс шетінде, аудан орталығы – Әйтеке би кентінен шамамен 70 шақырым қашықтықта орналасқан. Жер бедері – Тұран ойпатының жазық бөлігі, топырағы негізінен құмды, сұр және сортаңды болып келеді. Өсімдіктер әлемі шөлейтті аймаққа тән: жусан, изен, сексеуіл сияқты бұталар басым. Бұл өсімдіктер мал жайылымы үшін маңызды ресурс болып табылады. Округтің оңтүстік бөлігі Сырдария өзеніне жақын орналасқан.

Теміржол – округ экономикасының маңызды бөлігі

Майлыбас ауылдық округіне жататын ауылдар

Округ құрамына 7 елді мекен кіреді.

Майлыбас ауылы – округтің әкімшілік орталығы. Теміржол станциясы ретінде қалыптасқан. Ауылда мектеп, балабақша, дәрігерлік амбулатория, кітапхана сияқты әлеуметтік нысандар бар.

Ақсуат ауылы – Сырдария өзенінің жағасында орналасқан. Тұрғындары негізінен мал шаруашылығымен және балық аулаумен айналысады.

Байқожа ауылы – шағын елді мекен. Негізгі кәсіп – мал өсіру.

Бірлік ауылы – округтің шығысында орналасқан ауыл. Тұрғындары мал шаруашылығымен айналысады.

99-разъезд, 101-разъезд, 102-разъезд – теміржол бойындағы шағын бекеттер. Бұл елді мекендердің тұрғындары теміржол саласында қызмет етеді.

Климаты мен гидрологиясы

Майлыбас ауылдық округінің климаты тым континентті. Жазы өте ыстық және құрғақ, шілдедегі орташа температура +27°C-тан +30°C-қа дейін жетеді. Қысы суық, қары аз, қаңтардың орташа температурасы -14°C шамасында. Жылдық жауын-шашын мөлшері өте аз, шамамен 120 мм. Округтің оңтүстік бөлігі үшін негізгі су көзі – Сырдария өзені. Алайда, аумақтың басым бөлігі судан алыс орналасқандықтан, ауыз су және шаруашылық қажеттіліктері негізінен жер асты сулары мен құдықтар арқылы қамтамасыз етіледі.

Экономикадағы және туризмдегі маңызы

Округ экономикасының негізгі драйверлері – көлік-логистика және ауыл шаруашылығы. Теміржолдың болуы жүк тасымалы мен жолаушылар тасымалын дамытуға мүмкіндік береді. Ауыл шаруашылығында мал өсіру басым. Жергілікті тұрғындар мүйізді ірі қара, қой-ешкі, жылқы және түйе өсіреді. Ет және сүт өнімдерін өндіруге баса назар аударылады. Туристік әлеуеті зерттелмеген, бірақ болашақта теміржол тарихына байланысты немесе Сырдария жағалауында аңшылық-балықшылық туризмін дамытуға болады.

Қазіргі экологиялық жағдайы

Округтің экологиялық жағдайы жалпы Арал өңіріне тән проблемалармен сипатталады. Арал теңізінің тартылуы салдарынан пайда болған Аралқұм шөлінен көтерілетін тұзды шаң-тозаң ауа сапасына және топырақтың құнарлылығына кері әсер етеді. Су тапшылығы мен жайылымдардың тозуы да өзекті мәселелердің бірі. Бұл мәселелерді шешу үшін Қазақстан Республикасының Үкіметі тарапынан «Жасыл Қазақстан» сияқты ұлттық бағдарламалар аясында сексеуіл егу және басқа да фитомелиорациялық жұмыстар жүргізілуде. Бұл шаралар шөлейттену процесін тежеуге бағытталған. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының зерттеулері бойынша, Арал өңіріндегі экологиялық ахуал жергілікті халықтың денсаулығына кері әсер етуі мүмкін.

Қорытындылай келе, көлік торабында орналасқан Майлыбас ауылдық округі – ауданның экономикалық және әлеуметтік дамуында өзіндік орны бар маңызды аймақ.