Өркендеу ауылдық округі – Қызылорда облысы, Қазалы ауданының батыс бөлігінде орналасқан, тарихи маңызы зор әкімшілік-аумақтық бірлік. Округтің басты ерекшелігі – оның аумағында ортағасырлық Оғыз мемлекетінің астанасы болған Жанкент қалашығының орналасуы. Бұл тарихи мұра округті ауданның маңызды туристік орталықтарының біріне айналдыру әлеуетіне ие. Әкімшілік орталығы – Жанкент ауылы.
Тарихы
Округтің қазіргі тарихы Кеңес дәуірінен басталады. 1974 жылы Қазалы ауданындағы бірнеше ұсақ шаруашылықтардың негізінде мал шаруашылығын дамыту мақсатында «Өркендеу» кеңшары (совхоз) құрылды. Кеңшардың атауы «өркендеу, даму» деген мағынаны білдіріп, жаңадан құрылған шаруашылықтың болашағына деген сенімді білдірді. Қазақстан тәуелсіздік алғаннан кейін, 1997 жылы кеңшар негізінде қазіргі Өркендеу ауылдық округі болып қайта құрылды. 2008 жылы округ орталығына оның аумағында орналасқан тарихи Жанкент қалашығының атауы берілді.
Географиялық орналасуы және сипаттамасы
Округ аудан орталығы – Әйтеке би кентінен батысқа қарай шамамен 25 шақырым қашықтықта орналасқан. Жер бедері – Тұран ойпатының жазық бөлігі. Топырағы негізінен сұр, құмды және сортаңды болып келеді. Округ аумағы Сырдария өзенінің ескі арналары мен тармақтарына жақын орналасқан. Өсімдіктер әлемі шөлейтті аймаққа тән: жусан, изен, сексеуіл және басқа да бұталар кең таралған. Округтің ең басты географиялық нысаны – Сырдария өзенінің жағасында орналасқан ежелгі Жанкент қаласының орны.
Ежелгі Жанкент қалашығы, Өркендеу ауылдық округі
Өркендеу ауылдық округіне жататын ауылдар
Округ құрамына бір ғана елді мекен кіреді.
Жанкент ауылы – округтің әкімшілік орталығы. Бұрынғы атауы – Өркендеу. Ауылда орта мектеп, балабақша, мәдениет үйі, кітапхана және дәрігерлік амбулатория сияқты негізгі әлеуметтік инфрақұрылым нысандары жұмыс істейді. Ауыл тұрғындарының басты кәсібі – мал шаруашылығы.
Климаты мен гидрологиясы
Өркендеу ауылдық округінің климаты тым континентті. Жазы өте ыстық және құрғақ, шілде айында орташа температура +26°C-тан +29°C-қа дейін жетеді. Қысы суық, қары аз, қаңтардың орташа температурасы -13°C-тан -16°C-қа дейін ауытқиды. Жылдық жауын-шашын мөлшері өте төмен, шамамен 120 мм. Округтің негізгі су көзі – Сырдария өзені және оның суару жүйелері. Алайда, су тапшылығы ауыл шаруашылығын дамытудағы негізгі қиындықтардың бірі болып қала береді.
Экономикадағы және туризмдегі маңызы
Округ экономикасының негізгі саласы – ауыл шаруашылығы, оның ішінде мал өсіру басым. Жергілікті тұрғындар мүйізді ірі қара, қой мен ешкі, жылқы және түйе өсірумен айналысады. Егіншілік негізінен мал азықтық дақылдарды өсірумен шектеледі. Округтің экономикалық дамуындағы ең маңызды әлеует – туризм. Оның аумағында орналасқан Жанкент қалашығы – республикалық маңызы бар тарих және археология ескерткіші. Бұл нысанды «Рухани жаңғыру» бағдарламасы аясында Қазақстанның киелі жерлерінің тізіміне енгізу арқылы отандық және халықаралық туристердің назарын аударуға болады. Қалашық аумағында археологиялық қазба жұмыстары жүргізіліп, құнды жәдігерлер табылуда.
Қазіргі экологиялық жағдайы
Округтің экологиялық жағдайы Арал теңізінің тартылуымен тікелей байланысты. Теңіздің құрғаған табанынан көтерілетін тұзды шаң-тозаң ауа сапасын нашарлатып, топырақтың құнарлылығын төмендетеді. Бұл жайылымдардың тозуына және биоалуантүрліліктің азаюына әкеледі. Су ресурстарының тапшылығы да өзекті мәселе болып қала береді. Бұл мәселелерді шешуге бағытталған Сырдария өзенінің арнасын реттеу және Арал теңізінің солтүстік бөлігін сақтау (САРАТС) жобасының аймақ экологиясын жақсартуға оң әсері бар.
Қорытындылай келе, тарихи мұраға бай Өркендеу ауылдық округі – аграрлық саланы дамыта отырып, туризмді өркендету арқылы Қазалы ауданының экономикасына зор үлес қоса алатын ерекше аймақ.