Қарашеңгел ауылдық округі – Қызылорда облысы, Қазалы ауданының солтүстік-шығыс бөлігінде орналасқан әкімшілік-аумақтық бірлік. Бұл округ ауданның ауыл шаруашылығы саласында, әсіресе мал өсіруде маңызды орын алады. Оның аумағы Сырдария өзенінің төменгі ағысы мен Арал теңізінің экологиялық ықпалындағы аймақта жатыр. Сондықтан округтің табиғи жағдайлары мен шаруашылығы осы географиялық факторлармен тығыз байланысты. Әкімшілік орталығы – Жетес би ауылы.

Тарихы

Қарашеңгел ауылдық округінің тарихы ХХ ғасырдың басындағы Кеңес өкіметінің орнауымен және ұжымдастыру саясатымен тығыз байланысты. 1928 жылы осы аумақта «Орақ пен Балға» серіктестігі құрылды. Кейіннен ол «Социализм» ұжымшары болып қайта құрылып, негізінен мал шаруашылығымен айналысты. Ұзақ жылдар бойы бұл шаруашылық ауданның экономикалық дамуына елеулі үлес қосты. Қазақстан тәуелсіздік алғаннан кейін, 1997 жылы жүргізілген әкімшілік реформалар нәтижесінде бұрынғы ауылдық кеңес негізінде қазіргі Қарашеңгел ауылдық округі құрылды.

Географиялық орналасуы және сипаттамасы

Округ Қазалы ауданының солтүстік-шығыс бөлігінде, аудан орталығы – Әйтеке би кентінен шамамен 80-90 шақырым қашықтықта орналасқан. Жер бедері негізінен жазық, Тұран ойпатының шөлейтті белдеміне жатады. Топырағы құмды, сұр және сортаңды болып келеді. «Қарашеңгел» атауы осы өңірде көп өсетін шеңгел өсімдігіне байланысты қойылған. Өсімдіктер дүниесі негізінен жусан, изен, сексеуіл сияқты шөлейтті аймаққа тән өсімдіктерден тұрады.

Қарашеңгел ауылдық округіне тән табиғат көрінісі

Қарашеңгел ауылдық округіне жататын ауылдар

Округ құрамына төрт елді мекен кіреді.

Жетес би ауылы – округтің әкімшілік орталығы. Бұрынғы атауы – Шілі. Ауылға 1994 жылы осы өңірден шыққан атақты би Жетес Құдасұлының есімі берілді. Ауылда орта мектеп, мәдениет үйі, кітапхана және дәрігерлік амбулатория жұмыс істейді.

Өркендеу ауылы – шағын елді мекендердің бірі. Тұрғындары негізінен мал шаруашылығымен айналысады.

Шитүбек ауылы – округ құрамындағы тағы бір ауыл.

Көбек станциясы – теміржол бойында орналасқан шағын бекет.

Климаты мен гидрологиясы

Қарашеңгел ауылдық округінің климаты тым континентті. Жазы өте ыстық және құрғақ, шілде айындағы орташа температура +27°C-тан +30°C-қа дейін жетуі мүмкін. Қысы суық, қары аз, қаңтардың орташа температурасы -14°C шамасында. Жылдық жауын-шашын мөлшері өте аз, 100-120 мм-ден аспайды. Округтің гидрологиялық желісі нашар дамыған. Негізгі су көздері – жер асты сулары мен уақытша пайда болатын шағын көлдер. Сырдария өзені округ аумағынан қашықта орналасқан.

Экономикадағы және туризмдегі маңызы

Округ экономикасы толығымен ауыл шаруашылығына, оның ішінде мал шаруашылығына негізделген. Жергілікті табиғи жайылымдар қой, ешкі, жылқы және әсіресе түйе өсіруге қолайлы. Түйе шаруашылығы – округтің негізгі брендтерінің бірі. Егіншілік су тапшылығына байланысты дамымаған. Туристік әлеуеті зерттелмеген, дегенмен болашақта этнотуризмді дамытуға мүмкіндіктер бар.

Қазіргі экологиялық жағдайы

Округтің экологиялық ахуалына Арал теңізінің тартылуы айтарлықтай кері әсерін тигізіп отыр. Теңіздің құрғаған табанынан көтерілетін тұзды шаң-тозаң ауа мен топырақты ластап, жайылымдардың тозуына алып келеді. Су ресурстарының тапшылығы да жыл сайын ушығып бара жатқан мәселе. Бұл проблемаларды шешу үшін Қазақстан Республикасының Үкіметі мен халықаралық ұйымдар Арал өңірін сауықтыруға бағытталған түрлі жобаларды іске асыруда. Бұл шаралардың мақсаты – аймақтың экологиялық тепе-теңдігін қалпына келтіру.

Қорытындылай келе, қатал табиғи жағдайларға қарамастан, Қарашеңгел ауылдық округі мал шаруашылығын дамыту арқылы Қазалы ауданының экономикасына өз үлесін қосып отырған маңызды аумақ болып табылады.