Сарыбұлақ ауылдық округі – Қызылорда облысы, Қазалы ауданының солтүстік-шығыс бөлігінде орналасқан әкімшілік-аумақтық құрылым. Округ аумағы Қызылқұм шөлінің ықпалындағы шөлейтті белдемде жатыр, бұл оның шаруашылығы мен тұрмыс-тіршілігіне өзіндік ерекшелік береді. Ғасырлар бойы мал шаруашылығымен айналысып келе жатқан бұл өңір қазіргі таңда да дәстүрлі кәсібін сақтап, ауданның аграрлық секторында маңызды рөл атқарады. Әкімшілік орталығы және жалғыз елді мекені – Сарыбұлақ ауылы.
Тарихы
Округтің тарихы Кеңес дәуірінен бастау алады. 1929 жылы ұжымдастыру саясаты аясында бұл аумақта «Еңбекші» ұжымшары (колхоз) құрылды. Ұжымшар негізінен мал шаруашылығымен, оның ішінде қаракөл қойын өсірумен айналысты. 1962 жылы шаруашылық ірілендіріліп, «Сарыбұлақ» кеңшары (совхоз) болып қайта құрылды. Кеңшар атауы осы жердегі сарғыш түсті суы бар табиғи бұлаққа байланысты қойылған. Қазақстан тәуелсіздік алғаннан кейін, 1997 жылғы әкімшілік реформалар барысында кеңшар негізінде қазіргі Сарыбұлақ ауылдық округі құрылды.
Географиялық орналасуы және сипаттамасы
Округ Қазалы ауданының солтүстік-шығысында, аудан орталығы – Әйтеке би кентінен шамамен 125 шақырым қашықтықта орналасқан. Жер бедері – Тұран ойпатының жазық бөлігі, аздаған құм төбелері кездеседі. Топырағы негізінен құмды, сұр және сортаңды болып келеді. Өсімдіктер әлемі шөлейтті аймаққа тән: жусан, изен, сексеуіл, жыңғыл сияқты бұталар басым. Бұл өсімдіктер мал жайылымы үшін негізгі азық көзі болып табылады.
Округке тән табиғат көрінісі
Сарыбұлақ ауылдық округіне жататын ауылдар
Округ құрамына бір ғана елді мекен кіреді.
Сарыбұлақ ауылы – округтің әкімшілік орталығы. Ауылда орта мектеп, балабақша, мәдениет үйі, кітапхана және дәрігерлік амбулатория сияқты негізгі әлеуметтік инфрақұрылым нысандары жұмыс істейді. Ауыл тұрғындарының негізгі кәсібі – мал шаруашылығы.
Климаты мен гидрологиясы
Сарыбұлақ ауылдық округінің климаты тым континентті. Жазы өте ыстық және құрғақ, шілде айында ауа температурасы +40°C-тан асуы мүмкін. Қысы суық, қары жұқа, қаңтардың орташа температурасы -14°C-тан -16°C-қа дейін ауытқиды. Жылдық жауын-шашын мөлшері өте аз, шамамен 100-120 мм. Округте ірі өзен-көлдер жоқ. Ауыз су және шаруашылық қажеттіліктері негізінен жер асты суларын пайдаланатын құдықтар мен ұңғымалар арқылы қамтамасыз етіледі. Округ атауына негіз болған тарихи бұлақтардың маңызы зор.
Экономикадағы және туризмдегі маңызы
Округ экономикасы толығымен ауыл шаруашылығына, оның ішінде мал өсіруге негізделген. Бұл өңірдің табиғи-климаттық жағдайы мал жаюға өте қолайлы. Жергілікті тұрғындар негізінен қой мен ешкі, жылқы және түйе өсіреді. Ет, жүн, сүт (қымыз, шұбат) өндіру – негізгі табыс көзі. Егіншілік дамымаған. Туристік әлеуеті толық зерттелмеген, дегенмен болашақта этнотуризмді дамытуға мүмкіндіктер бар. Туристерге қазақтың дәстүрлі мал шаруашылығымен танысу, киіз үйде тұру, ұлттық тағамдардан дәм тату сияқты қызметтер ұсынуға болады.
Қазіргі экологиялық жағдайы
Сарыбұлақ ауылдық округі экологиялық тұрғыдан күрделі аймақта орналасқан. Арал теңізінің тартылуы салдарынан пайда болған Аралқұм шөлінен көтерілетін тұзды шаң-тозаң ауа сапасына, топырақтың құнарлылығына және жайылымдардың жағдайына кері әсер етеді. Шөлейттену процесі мен су тапшылығы – өңірдің басты экологиялық мәселелері. Бұл проблемаларды шешу мақсатында Қазақстан Республикасының Үкіметі тарапынан сексеуіл егу арқылы құмды тоқтату, жайылымдарды тиімді пайдалану сияқты шаралар қолға алынуда. БҰҰ-ның Даму Бағдарламасы сияқты халықаралық ұйымдар да Арал өңірінің экологиясын жақсартуға бағытталған жобаларға қолдау көрсетуде.
Қорытындылай келе, табиғаты қатал, бірақ халқы еңбекқор Сарыбұлақ ауылдық округі – Қазалы ауданының дәстүрлі мал шаруашылығының орталықтарының бірі ретінде өзінің маңызын сақтап келеді.