Көларық ауылдық округі – Қызылорда облысы, Қазалы ауданының оңтүстік-батыс бөлігінде орналасқан маңызды әкімшілік-аумақтық бірлік. Ол Сырдария өзенінің төменгі ағысы бойында, тарихи және табиғи маңызы зор аймақта жатыр. Округтің әлеуметтік-экономикалық дамуы мен шаруашылығы өңірдің географиялық ерекшеліктерімен, әсіресе Арал теңізінің экологиялық ахуалының ықпалымен тығыз байланысты. Әкімшілік орталығы – Ақтан батыр ауылы.
Тарихы
Округтің тарихы Кеңес дәуіріндегі ұжымдастыру жылдарымен тұспа-тұс келеді. ХХ ғасырдың 30-жылдарында бұл аумақта бірнеше шағын ұжымшарлар (колхоздар) құрылып, олар негізінен мал шаруашылығымен және егіншілікпен айналысқан. «Көларық» атауы Сырдарияның осы аймақтағы тармақтары мен арықтарына байланысты қойылған. Кейіннен шаруашылықтар ірілендіріліп, «Комсомол» кеңшары (совхоз) құрылды. Бұл кеңшар ұзақ жылдар бойы ауданның ауыл шаруашылығы саласындағы ірі өндіріс орындарының бірі болды. 1997 жылы Қазақстанда жүргізілген әкімшілік реформалар барысында кеңшар негізінде қазіргі Көларық ауылдық округі құрылды.
Географиялық орналасуы және сипаттамасы
Округ Қазалы ауданының оңтүстік-батысында, аудан орталығы – Әйтеке би кентінен шамамен 35 шақырым қашықтықта орналасқан. Жер бедері – Тұран ойпатының жазық бөлігі. Топырағы негізінен құмды, сұр және сортаңды болып келеді. Бұл егіншілік үшін суармалы жерлерді тиімді пайдалануды талап етеді. Округ аумағын Сырдария өзенінің салалары мен тармақтары, сондай-ақ ежелгі арналары қиып өтеді. Өсімдіктер әлемі шөлейтті аймаққа тән: жусан, изен, сексеуіл және өзен жағалауларында қамыс-құрақ өседі.
Сырдария өзені – округтің басты су көзі
Көларық ауылдық округіне жататын ауылдар
Округ құрамына бір елді мекен кіреді.
Ақтан батыр ауылы – округтің әкімшілік орталығы. Бұрынғы атауы – Комсомол. 2008 жылы ауылға осы өңірден шыққан XVIII ғасырдағы белгілі батыр Ақтан Ақайұлының есімі берілді. Ауылда Ақтан батыр атындағы орта мектеп, ауылдық клуб, кітапхана және дәрігерлік амбулатория сияқты маңызды әлеуметтік нысандар жұмыс істейді. Ауыл тұрғындарының негізгі кәсібі – мал шаруашылығы мен егіншілік.
Климаты мен гидрологиясы
Округтің климаты тым континентті. Жазы ыстық, құрғақ, шілде айында орташа температура +26°C-тан +29°C-қа дейін жетеді. Қысы суық, тұрақты қар жамылғысы қалың болмайды, қаңтардың орташа температурасы -13°C-тан -15°C-қа дейін ауытқиды. Жылдық жауын-шашын мөлшері өте аз, шамамен 110-140 мм құрайды. Округтің негізгі гидрологиялық артериясы – Сырдария өзені. Оның суы ауыз суға, мал суаруға және егістік жерлерді суаруға пайдаланылады.
Экономикадағы және туризмдегі маңызы
Көларық ауылдық округінің экономикасы ауыл шаруашылығына негізделген. Басты салалары – мал шаруашылығы және егіншілік. Мал шаруашылығында мүйізді ірі қара, қой мен ешкі, жылқы және түйе өсіріледі. Егіншілік саласында негізінен күріш, сондай-ақ мал азықтық дақылдар (жоңышқа) өсіріледі. Сырдария өзенінің жақындығы күріш егістіктерін суаруға мүмкіндік береді. Туристік әлеуеті толық пайдаланылмайды, алайда Сырдария жағалауында балық аулауды және экологиялық туризмді дамытуға мүмкіндіктер бар.
Қазіргі экологиялық жағдайы
Округтің экологиялық жағдайына Арал теңізінің тартылуы салдарынан туындаған проблемалар тікелей әсер етеді. Теңіздің құрғаған табанынан көтерілетін тұзды шаң-тозаң ауаның сапасын нашарлатып, топырақтың құнарлылығын төмендетеді. Бұл жайылымдардың тозуына және ауыл шаруашылығы дақылдарының өнімділігіне кері әсер етеді. Су тапшылығы мен топырақтың екінші реттік сортаңдануы да өзекті мәселе болып қала береді. Бұл мәселелерді шешуге бағытталған Сырдария өзенінің арнасын реттеу және Арал теңізінің солтүстік бөлігін сақтау (САРАТС) сияқты мемлекеттік жобалардың маңызы зор.е
Қорытындылай келе, тарихи маңызы бар, ауыл шаруашылығы да маңызды аумақ